Diş gıcırdatma (Bruksizm) veya diş sıkma, uyku sırasında kişinin farkında olmadan gerçekleştirdiği bir eylemdir ve yaygın kanının aksine, normal olmayan bir duruma işaret eder. Genellikle bilinç dışı şekilde yapılan diş gıcırdatması arkaplanında fizyolojik ve psikolojik pek çok etmen olabilmektedir. Tedavi hem sorunun kaynağını çözmeye hem de diş gıcırdatmanın sebep olduğu fiziksel etkileri önlemeye yardımcı olur.
Bruksizm uyku sürecinde diş sıkma, diş gıcırdatma ve çenenin ani kapanması olmak üzere kendini üç şekilde belli eder. Bir tür uyku bozukluğu olarak değerlendirilen diş gıcırdatmanın kaynağı çoğunlukla dental ve nörolojiktir.
Diş Gıcırdatma Belirtileri
Diş gıcırdatma nedenleri ve belirtileri çeşitlidir. Her 10 kişiden 4’ünde diş gıcırdatma rahatsızlığı bulunması, durumun ciddiyetini de gözler önüne serer. Çoğunlukla bilinç dışı gerçekleşmesi dolayısıyla kişi dişlerini sıktığını fark edemez. Başkaları, diş gıcırdatma sesi çıkardığını söyledikten sonra hasta durumdan haberdar olur. Bunun yanı sıra rutin muayene sırasında diş ve diş minesi deformasyonu saptanmasıyla da anlaşılabilir.
Diş gıcırdatma belirtileri arasında baş, boyun, omuz ve çene bölgelerinde ağrı, eklemden ses gelmesi de yer alır. Ayrıca ilaç kullanımı, stres, genetik faktörler ve uyku bozukluğuna sebep olan diğer etmenler de etkili olabilmektedir. Örneğin dişlerde kırılma ve aşınma varsa, Bruksizm ihtimali göz önünde bulundurulabilir. Soğuk-sıcak hassasiyeti, çene bölümünde hareket kısıtlılığı ve migren atakları da diş gıcırdatma ile ilintili olabilmektedir.
Diş Gıcırdatma Tedavisi
Diş gıcırdatma tedavisi için kullanılan çeşitli metotlar vardır. Hastanın şikayetleri dinlendikten ve gerekli muayene yapıldıktan sonra tedavi aşamasına geçilir. Teşhis sürecinde çene eklemi, dişler ve ağız içi bölümler muayene edilir. Sorunun KBB kaynaklı olmadığı netleştikten sonra diş sıkma tedavisi ile devam edilir. Somatik, nörolojik, farmakolojik ve fonksiyonel yöntemler arasından uygun olan tercih edilir. Ayrıca, psikolojik destek de bu sürecin önemli bir parçasıdır.
Diş hekimlerinin hastalar için önerebileceği yöntemlerden öne çıkanlar:
Dental ekipman kullanımı: Tedavide diş gıcırdatma aparatı, ağız koruyucu plak gibi aparatlar kullanılabilmektedir.
Stresi azaltma metotları: Diş gıcırdatma probleminin en büyük gerekçelerinden biri strestir. Gündelik hayatı daha keyifli ve verimli kılacak etkinliklere yönelmek stres düzeyini normal seyrine getirmeye yardımcı olur. Kitap okumak, müzik dinlemek, spor yapmak, psikolojik destek almak işlevsel olabilir.
Gece plağı kullanımı: Muayene sonrası, diş hekimi hastadan özel gece plağı kullanmasını isteyebilir. Dişlere tam uyan bu kişiye özel plaklar, dişleri aşınmaya karşı korur. Gece plağı, tedaviden ziyade Buriksizmin negatif etkilerini azaltmaya yarar.
Diş iskeletini düzeltme: Alt ve üst dişler doğal ve olması gerektiği gibi kapanmadığında bu durumun düzeltilmesi tercih edilebilir.
Botoks (Botolinum Toksik): “Clostridium botulinum” bakterisinin oluşturduğu bu nörotoksik protein sayesinde, uygulanan bölgedeki kas fonksiyonu geçici olarak azaltılabilir ve hatta yok edilebilir. Diş gıcırdatma tedavisinde, şakak ve çene bölgesindeki kaslara botoks uygulanır.
Diş sıkma sebepleri bilinmekte ve problem çeşitli yöntemlerle tedavi edilebilmektedir. Bununla birlikte, Bruksizmin tamamen düzeltilmesi her zaman mümkün değildir. Size, diş gıcırdatma sesi çıkardığınız söyleniyorsa, diş hekimine danışmanız önerilir.