- Randevu İçin:
0 212 417 21 21 -
Ortodonti; dişler, çeneler ve yüzdeki düzensizliklerin teşhisi, önlenmesi ve tedavisiyle ilgilenen diş hekimliği dalıdır. Ortodontik tedavinin en önemli hedefi, alt ve üst çenedeki dişlerin, düzgün fonksiyon gösterebilmeleri için, olması gereken kapanış ilişkisine gelmesidir. Bu da düzgün olarak sıralanmış dişlerin karşı çenedeki dişlerle uyumlu olması ile sağlanır. İyi bir kapanış; ısırma, çiğneme ve konuşmayı kolaylaştırır. Ağız sağlığının geliştirilmesi ve böylece genel sağlığın da iyileşmesine yardımcı olur ve kişinin özgüvenini artırır. Fonksiyonel düzelmeye ek olarak, bir diğer önemli hedef de kişinin estetik beklentisini karşılamaktır. Estetik memnuniyetsizliğin sebebi, bazen tek bir dişin yamukluğu gibi basit bir durum, bazen de alt ve üst çeneler arasındaki hacimsel anormallikler ve uyumsuzluk gibi şiddetli bir durum olabilir. Bu nedenle ortodontik tedavinin çeşidi, süresi ve sonuçları kişiden kişiye değişir. Önemli olan kişinin beklentisini ve ortodontik anomalisini belirleyip, doğru bir planlama ve tedavi ile en kısa sürede olabilecek en iyi sonuca ulaşmaktır.
Genel diş hekimleri diş ve diş etlerinin sağlığıyla ilgili tedavilere odaklanırken, ortodontistler diş dizilimleri ve çene ilişkileri ile ilgilenirler. Ülkemizde ortodonti uzmanlığı, 5 senelik diş hekimliği eğitimi üzerine 4-6 sene arası uzmanlık eğitimi gerektirmektedir. Ortodontik tedavi mutlaka bir Ortodonti Uzmanı tarafından yapılmalıdır.
Bazı kişilerin çene ve dişleri düzgün olarak gelişemezler. Bu da düzgün olarak sıralanmamış, karşı çenedeki dişlerle iyi uyumda olmayan ilişkiye neden olur. Bu durum, bireyin yüz şeklini, dişlerin görünümlerini etkileyerek kişide utangaçlık, kendine güvende eksiklik ve hatta depresyona sebep olabilir. İleri derecedeki bozukluklar yeme, konuşma gibi fonksiyonları etkileyebilir ve dişlerin temizlenmesini zorlaştırabilir. Ortodontik bozukluklar dişlerde, çenelerde ve hem dişlerde, hem de çenelerde görülebilir.
Çapraşıklık : Kişinin çenelerindeki darlık, dişlerinin hacimli olması ve erken diş kayıpları sonucu azı dişlerin öne hareket edip, önden gelecek dişlerin yerini sıkıştırmaları gibi sebeplerle, dişlere düzgün sıralanmalarına yetecek kadar yer olmayabilir. Bunun sonucunda dişlerde çapraşıklık görülür.
Seyreklik : Dişler arasında boşluklar olmasıdır. Diş eksikliğinden, dişlerin hacimsel olarak yetersiz olmasından veya dudakları dişetine bağlayan kas uzantılarının olması gerektiğinden uzun ve kuvvetli olmasından kaynaklabilir.
Gömülü diş : Diş veya dişlerin sürme pozisyonlarındaki bozukluk ve çenelerdeki aşırı yer darlığı sebebiyle, süremeyip, kemiğin içerisinde gömülü kalmasıdır.
Çapraz kapanış : Bir veya birden çok dişte üst dişin alt dişe göre, olması gerektiği gibi ileride değil, geride kapanmasıdır. Kesici dişlerde olduğu gibi arka dişlerde de çapraz kapanış görülebilir.
Eksik dişler : Çürük, travma gibi sebeplerle diş çekimi nedeniyle diş kaybı görülebildiği gibi doğuştan da diş eksikliği mevcut olabilir.
Derin kapanış : Çeneler kapatıldığında üst ön dişlerin alt ön dişleri fazlasıyla kapatmasıdır.
Açık kapanış : Çeneler kapatıldığında ön veya yan dişlerin olması gerektiği gibi kapanamaması, aralarında boşluk kalmasıdır. Parmak emme, emzik emme ve yutkunurken dilin dişler arasına girmesi gibi sebeplerle görülebilir.
Çenelerde darlık : Alt ve üst çenede, genetik olarak veya ağız solunumu, parmak emme vs. sebeplerle görülebilir. Erken dönem teşhis edilirse, büyüme ve gelişim devam ederken tedavisi çok kolaydır. Tedavi edilmezse, dişlerde çapraşıklık, gömük kalma ve alt çenenin geride kalması gibi problemler ortaya çıkabilir.
Çenelerin konum bozuklukları : Normalde üst çene, alt çenenin bir miktar önünde konumlanmalı ve böylece üst ön dişler kapanışa geçerken, alt ön dişlerin hemen önünde seyretmelidir. Fakat çeşitli genetik ve çevresel faktörler sonucu, alt ve üst çeneler olması gerekenden daha önde veya geride konumlanabilir. Bunun sonucunda çeneler arası uyumsuzluk ve kapanış bozukluğu ortaya çıkar. İskeletleri de ilgilendiren bozukluklar olduğu için, büyüme gelişim dönemi içerisinde tedavi edilmelidir.
Ortodontik tedavi planlaması : Ortodontik tedaviye başlamadan önce ilk olarak genel bir muayene yapılmalıdır. Dişler ve dişlerin arayüzlerinde herhangi bir çürük varsa tedavi edilmelidir. Dişetlerinde herhangi bir hastalık, hastalık başlangıcı varsa müdehale edilmelidir. Ortodontik tedaviye başlamadan önce ağızda hiçbir çürüğün olmaması, dolguların sağlam olması, diş etlerinin sağlıklı olması önemlidir. Tedaviye başlamadan önce panoramik röntgen çekilmelidir. Röntgen üzerinde, genel muayenede saptanamayan çürük varlığı, dişlerin köklerinde herhangi bir anormallik olup olmadığı, 20 yaşlar ve herhangi bir gömük ve ekstra diş bulunup bulunmadığı değerlendirilir. Bunlar kontrol edilip, gerekli önlemler alındıktan sonra, kişiye detaylı bir ağız bakım eğitimi verilir ve doğru uygulanıp uygulanmadığı takip edilir. Tedavi için uygun ortam var ise tedavi planlanabilir.
Genel muayene ve diş hekimliği işlemleri tamamlandıktan sonra, ortodontik muayeneye geçilir.
Doğru ve kalıcı bir tedavi için, doğru planlama önemlidir. Doğru ortodontik planlamanın da çeşitli evreleri vardır. Ortodontik muayene ve planlamanın ilk aşaması klinik muayenedir. Ortodontist, kişinin dişlerini, kapanışını, çenelerini ve yüzünü detaylı olarak inceler. Daha sonra ileri tedavi planı için, dişlerden alınan ölçüler ile alçı modeller hazırlanır. Kafanın yan ve gerekirse ön tarafından röntgenler alınır ve kişini büyüme ve gelişim durumu tedavi planlaması için kritik ise, iskelet yaşı hesaplaması için el-bilek röntgeni alınır. Kişinin ağız dışı ve ağız içi fotoğrafları çekilir. Bu veriler ile ortodontist masa başında tedavi planlamasını hazırlar. Modeller üzerinde milimetrik ölçümler yapar, röntgenler ve fotoğraflar üzerinde çenelerin ve dişlerin konum ve boylarını hesaplayabilmek için analizler yapar. Bunu için günümüzde profesyonel analiz programları geliştirilmiştir. Kliniklerimizde Dolphin Sefalometrik Analiz Programı kullanılmaktadır. Planlama yapıldıktan sonra, kişi tedavinin süreci, gereksinimleri ve olası sonuçları ile ilgili bilgilendirilir. Gerekli durumlarda diş çekimleri yapılır ve ortodontik tedaviye başlanır.
Süt dişlenme ve karışık dişlenme döneminde uygulanan takma-çıkarma apareylerdir. Genellikle bir veya birkaç dişte görülen çapraşıklık ve çapraz kapanışlarda, çenelerdeki darlıklarda, yutkunma problemi ve parmak emme gibi sebeplerle görülen ön açık kapanışta uygulanabilir. Çocuklar, ailelerin takibinde, günün belirli saatlerinde apareylerini kullanırlar. Bazı apareylerde ebeveynler tarafından açılan vidalar bulunabilir. Müteharrik apareyler, ileride gerekecek sabit ve uzun süreli ortodontik tedavi ihtiyacını ortadan kaldırabilmekte veya süresini ve zorluğunu azaltabilmektedir.
Metal Braketler
Günümüzde en yaygın olarak uygulanan ortodontik tedavi seçeneği, metal braketlerle yapılan sabit ortodontik tedavidir. Özel durumlar haricinde, genellikle tedaviye başlamak için tüm sürekli dişlerin sürmesi beklenir. Her dişin üzerine tek tek, o dişe özel olarak üretilmiş braketler yapıştırılır. Yapıştırma işleminde, genel diş dolgularında kullanılan dolgu malzemesine benzer materyaller kullanılır. Braketlerin ortasından geçirilen teller ve yaylar, lastikler gibi çeşitli mekanikler ile dişler ve çeneler arası ilişki düzeltilir.
Estetik Braketler
Yaygın olarak kullanılan metal braketlerin yerine, kişinin tedavi sırasındaki estetik beklentisini karşılamak amacıyla geliştirilmişlerdir. Kompozit, seramik, safir gibi estetik materyallerden üretilirler. En büyük avantajları estetik görünüşleridir. Bunun haricinde mekaniklerdeki sürtünme miktarının artması sebebiyle, tedavi süresinin uzaması ve braketlerin etrafında birikinti oluşma ihtimalinin artması gibi dezavantajları vardır. Günümüzde bu dezavantajları minimuma indirmek için yeni materyaller ve estetik ve metal kombine sistemler geliştirilmiştir.
Genişletme Apareyleri
Genellikle büyüme gelişim dönemindeki hastalarda, üst çenedeki iskeletsel darlıklarda uygulanırlar. Üst çene kemiği sağ ve solda olmak üzere birbirine yapışık iki kemikten oluşur. Üst çenede ağız solunumu, parmak emme ve genetik gibi sebeplerle görülen iskeletsel darlık vakalarında, üst çeneden alınan ölçü ile hazırlanan vidalı aparey dişlere yapıştırılır. Vidanın belirli aralıklarla aktivasyonu ile üst çene kemikleri arasında mesafe açılır ve iskeletsel bir genişleme elde edilir. Genişlemeyi takiben, pekiştirme amaçlı, aparey belirli bir süre ağızda tutulduktan sonra, sabit ortodontik tedaviye geçilir.
Fonksiyonel Apareyler
Alt ve üst çene arasında görülen pozisyonel anomalilerin tedavisinde uygulanır. Hareketli ve sabit apareyler şeklinde uygulanabilir. En yaygın kullanımı, alt çenenin olması gerekenden daha geride konumlandığı durumlardır. Uygulanan fonksiyonel apareyler ile kişinin büyüme potansiyeli yönlendirilerek, alt çenenin olması gereken konuma pozisyonlandırılması sağlanır.
Ağız dışı Apareyler
Günümüzde kullanımı gittikçe azalan apareylerdir. Adından da anlaşılacağı üzere, ağzın dışından; ense bölgesinden, kafadan, alın ve çeneden destek alırlar. Üst ve alt çenenin ön arka yöndeki ilişkilerinin düzenlenmesinde faydalanılır. Genellikle büyüme gelişim döneminde kullanılırlar.
Ağız içi Apareyler
Üst azı dişlerini geriye doğru hareket ettirme veya yerinde sabitleme, üst çene genişletmesi sonrası pekiştirme, alt azı dişlerini yerine sabitleme gibi sebeplerle braketlere ek olarak, dişlerden alınan ölçülerle çeşitli ağız içi apareyler üretilip uygulanabilir.
Kapaklı Braketler
Mevcut braket sistemlerinde, dişlerin üzerine yapıştırılan barketlerin ortasına telleri tutturan lastik veya metalden yapılmış ligatür dediğimiz elemanlar mevcuttur. Kapaklı braketlerde, braketin üzerindeki kapak sayesinde, ligatürlere ihtiyaç kalmaz. Bu sayede ligatürleme yapılmayacağı için kişinin ortodonti seansı kısalır ve sürtünmenin azalması sayesinde toplam tedavi süresi de kısalır. Ayrıca lastik ligatürlere göre etrafında gıda artığı ve bakteri plağı birikme olasılığı çok düşüktür. Çekimli ve çekimsiz tedavi planlaması arasında kalınan bazı durumlarda, kapaklı braket sistemleri ve genişletici teller ile çekimsiz tedavi uygulayabilme ihtimali mevcuttur.
Ortodonti’de Mini-implant Kullanımı
Eksik dişlerin yerine günümüzde uygulanan Dental İmplantlara benzer olarak, fakat daha küçük boyutta ve geçici bir süre ağızda bulunacak şekilde ortodontik implantlar kullanılmaktadır. Uygulamanın amacı dişleri hareket ettirirken, çeşitli iskeletsel bölgelerden mini-implantlar sayesinde destek almaktır. Lokal anestezi altında çok basit bir işlemle uygulanır ve işleri bittiği zaman kolayca çıkarılırlar.
Erişkinlerde Ortodontik Tedavi
Günümüzde Ortodonti’de elde edilen gelişmeler ile neredeyse her yaşta ortodontik tedavi uygulanabilmektedir. Çağımızın estetik gereksinimleri ve kişilerin bilinçlenmesi ile erişkin dönemde ortodontik tedaviye talep artmaktadır. Erişkin dönem ortodontik tedavi, genellikle standart sabit ortodontik tedaviden farksızdır. Metal braketler ve kişinin talebine göre estetik braketler kullanılabilir. Dikkat edilmesi gereken nokta, yaşın ilerlemesi ile dişleri saran komşu dokularda meydana gelen değişikliklerdir. Bu değişiklikler göz önünde bulundurularak, uygun mekanikler ve kuvvetlerle doğru bir tedavi uygulanmalıdır.
Mevcut braket sistemlerine ek olarak erişkin bireylerin estetik ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla farklı sistemler geliştirilmiştir. Bunlar Lingual Ortodonti ve Clear Aligner denen şeffaf plak sistemleridir.
Lingual Ortodonti
Standart olarak dişlerin ön yüzeylerine uygulanan braket sistemlerinin estetik eksikliğini gidermek amacıyla, dişlerin arka yüzeylerine uygulanmak üzere tasarlanan sistemdir. Genellikle dişlerden ölçü alınarak kişinin dişlerine özel olarak braketler üretilir. Dişlerin arka yüzeylerine uygulandığı için dışarıdan bakıldığında görülmezler, fakat dili rahatsız etmeleri ve konuşmayı etkilemeleri gibi dezavantajları mevcuttur. Buna ek olarak lingual braketler kişiye özel üretildiği için, tedavi maliyetleri standart sabit ortodontik tedaviye göre yüksektir.
Clear Aligner (Şeffaf Plaklar ile Ortodonti)
Genellikle basit ve orta çapraşıklık ve seyreklik durumlarında uygulanırlar. Kişinin kendisinin takıp çıkartabildiği şeffaf plaklarla dişlerin hareket ettirildiği sistemdir. Tedavi başında dişlerden alınan ölçülere göre tüm tedavi boyunca kullanılacak plaklar üretilir veya her ay dişlerden alınan ölçülere göre bir aylık plaklar üretilir. Yemekler hariç sürekli takılmalıdırlar. Dişleri dil tarafından da sardıkları için bir miktar konuşmayı etkileyebilirler; fakat gerektiğinde kişi tarafından çıkartılabildikleri için çok tercih edilmektedirler.
Ortognatik Cerrahi
Ortognatik cerrahi; çenelere ilişkin şekil bozukluklarının düzeltilmesine yardımcı olan cerrahi bir yöntemdir. Üst ya da alt çenenin önde veya geride pozisyonlandığı durumlar, karşıdan bakıldığında asimetrik bir görünüm söz konusu olduğu durumlarda uygulanmaktadır. Çeneler birbirleriyle veya dişler çenelerle uyumlu olmadığında ihtiyaç duyulabilen bir tekniktir. Bu tedavide Ortodontist ve Plastik Cerrah birlikte çalışırlar. Dişler ortodontik olarak hazırlanır ve sonrasında çeneler cerrahi olarak yeniden konumlandırılır. Bu işlemler, sadece yüz görünümünü geliştirmekle kalmayıp, ayrıca dişlerin birbiriyle uyumunu ve düzgün fonksiyon görmesini de sağlar. Bu şekilde hasta daha rahat çiğneyebilir ve konuşabilir. Hem estetik hem de fonksiyonel bir iyileşme sağlanır. Vakanın şiddetine göre tek çene veya çift çene uygulanır.
Pekiştirme Tedavisi
Başarılı bir ortodontik tedavinin en önemli unsuru sonuçların kalıcı olmasıdır. Bu nedenle tedavi tamamlanmış olsa da, pekiştirme amaçlı teller bir süre daha ağızda bırakılmaktadır. Bunun haricinde ön dişlerin arka yüzeylerine ince teller yapıştırılır ve alt, üst dişlere, bazen de ikisine birden takma çıkarma şeffaf veya üzerinde teller olan plaklar uygulanır. Pekiştirme yöntemi ve süresi tedavinin gereksinimine göre değişir. Buradaki kritik nokta Ortodontist’in söylediklerine uymak ve rutin kontrolleri kaçırmamaktır. Pekiştirme tellerinde veya apareylerde herhangi bir problem olduğunda, rutin kontrolü beklemeyip, hemen Ortodontist ile iletişime geçmek gerekir.
Ortodontik Tedavi Ne Kadar Sürer?
Ortodontik tedavinin süresi, ortodontik anomalinin türüne ve şiddetine, kişinin yaşına, cinsiyetine, kurallara ve randevulara özen gösterip göstermemesine göre değişmektedir. Her bireyin tedavi süresi birbirinden farklıdır. Tedavi planlaması yapıldığında ortodontist tahmini süreyi bildirip, tedaviye öyle başlamaktadır; fakat çeşitli sebeplerden ötürü öngörülen sürede artma ve azalma olabilmektedir.
Ortodontik Tedavinin Maliyeti Nedir?
Ortodontik tedavinin maliyeti, ortodontik anomalinin türüne, şiddetine, kişinin yaşına ve uygulanacak tedavi sistemine göre değişmektedir. Ortodontik tedavi sırasında kullanılan materyallerin neredeyse tamamı yurtdışından ithal edildiği için tedavi ücretlendirmeleri genellikle döviz üzerinden yapılır ve belirli aralıklarla dövizin seyirine göre güncellenir. Tedavi ücreti planlama sonrası Ortodontist tarafından bildirilecektir.
Ortodontik Tedavi İçin Yaş Sınırlaması var mıdır?
Günümüzdeki gelişmeler ile neredeyse her yaşta ortodontik tedavi uygulanmaktadır. Fakat bazı iskeletsel anomalilerin tedavisinde büyüme gelişim dönemimde olmanın önemi büyüktür. Bu nedenle çocukların düzenli olarak ortodontik muayeneye getirilmeleri şarttır.
Ortodontik Tedavi Sırasında Ne Sıklıkta Kliniğe Gelmeliyim?
Ortodontik tedavi sırasında genellikle 3-6 haftada bir apareyler ve teller üzerinde aktivasyonlar yapılmaktadır. Gelecek randevunun tarihi Ortodontist tarafından bir önceki randevuda bildirilmektedir.
Ortodontik Tedavi Sırasında Uyulması Gereken Kurallar
Dişlerinizi günde en az 3 kere ve 5’er dakika fırçalamalısınız.
Dişlerinizi, mümkünse her yemekten sonra fırçalamalısınız. Yoksa tellerin arasında biriken yiyecek artıkları mikropların ağzınızda aşırı derecede çoğalmasına yol açacak, dişleriniz hızla çürümeye, dişetleriniz iltihaplandığı için kanamaya başlayacaktır. Bunu sonucunda ağız kokusu meydana gelecektir. Çürük başlangıçları ve sağlıksız dişeti tedaviyi olumsuz etkiler.
